Σαββατοκύριακο στο χωριό. Στο δρόμο για την Αχλάδα, που πλέον ανήκει στο Δήμο Φλώρινας, τα ερτζιανά κύματα χάνονται μέσα στα τούνελ του Ακτορα και τα πιτσιρίκια θέλουν ν’ ακούσουν παιδικά. Μετά τα διόδια του Πολύμυλου θ’ αρχίσουν να μετρούν φουγάρα μέχρι την Μελίτη. Τα πρώτα δύο είναι της Κοζάνης, στο τρίτο δούλευε παλιά ο θείος τους ο Σταύρος, το τέταρτο μοιάζει πολύ με το ΤΙΤΑΝ και στο πέμπτο λύνουν την ασφάλεια…
Για τα μικρά παιδιά τα φουγάρα της ΔΕΗ είναι ταξιδιωτικά σημάδια, σαν τις βουνοκορφές του Πάικου και του Βόρα που μας έδειχναν οι γονείς μας για να καταλάβουμε πόσο δρόμο έπρεπε ακόμη να διανύσουμε μέχρι τη Φούστανη και τη Θηριόπετρα. «Και να’ ταν μόνον τα παιδιά που μπερδεύονται με τα φουγάρα και τα ‘χουν για παιχνίδι», σκέφτομαι. Στο καφενείο της Αχλάδας άκουγα από την περασμένη ακόμη δεκαετία τους φίλους του κουνιάδου μου να ζητούν χαριτολογώντας «λίγο καυσαέριο να τους μολύνει την ατμόσφαιρα». Χαβαλές με σαφές υπονοούμενο: Στη Φλώρινα, την Κοζάνη και τα Γρεβενά πεθαίνεις… από τον καθαρό αέρα. Χωρίς δουλειές, χωρίς προοπτική, με τα όνειρά σου ερειπωμένα, σαν τα χωριά που σήκωσε ο ΑΗΣ για να βγάλει το κάρβουνο που έδωσε και δίνει ρεύμα στις ενεργοβόρες μεγαλουπόλεις της Ελλάδας.
Σαββατοκύριακο στη Φλώρινα λοιπόν. Με το μικροκλίμα στις γειτονιές των κλασικών επαρχιακών, τετράγωνων μονοκατοικιών με την κεραμοσκεπή και τον μαντρότοιχο να θυμίζει δεκαετία ’70. Βρωμούσαν οι δρόμοι καμένο κάρβουνο. Οι παππούδες αγόρασαν και πάλι σόμπες. Μαντεμένιες σόμπες που καίνε λιγνίτη απευθείας από το εργοτάξιο του Ρόζα. Φοβήθηκαν οι άνθρωποι. Είδαν την τιμή του πετρελαίου να εκτοξεύεται και τον ευγενικό κύριο Γιώργο Παπακωνσταντίνου να μιλάει για εξίσωση του φόρου κατανάλωσης. Τους σέβονται τους υπουργούς στη Φλώρινα οι παλιοί. Τους θεωρούν γραμματιζούμενους. Κάτι θα ξέρουν οι υπουργοί και τα κάνουν όλα αυτά. Και ο Γιώργος το είπε καθαρά: Χρειάζονται λεφτά και δεν τα βρίσκουν οι άνθρωποι. Να καλύψουν το χρέος. Να μπορούμε να ξαναδανειστούμε για να ξεπληρώσουμε όλα αυτά που «μαζί φάγαμε».
Ο καφετζής του χωριού πήρε στα χέρια του το χαρτί της περαίωσης. Του ζητούν 700 ευρώ για κάθε οικονομικό έτος από το 2005. Το κοίταξε στωικά το χαρτί. Του πήρε ώρες να καταλάβει πως για να «κλείσει» τα λογιστικά του βιβλία θα χρειαστεί… όσα χρήματα κατόρθωσε να αποταμιεύσει για τον πρόσφατο γάμο της κόρης του ή, ακόμη πιο συγκεκριμένα, όσα χρήματα μπαίνουν στο ταμείο του καφενείου μέσα σε ένα ολόκληρο χρόνο. 3.500 χιλιάδες ευρώ είναι ο «τζίρος» του καφενείου. Περίπου 10 ευρώ την ημέρα από τους καφέδες του πεθερού μου και της παρέας του που πίνουν τον καφέ με 80 λεπτά και παίζουν στα χαρτιά έναν μικρό χυμό για άλλα 60 λεπτά του ευρώ.
Την ώρα που μπαίναμε στην Αχλάδα το γήπεδο ποδοσφαίρου του χωριού ήταν γεμάτο αυτοκίνητα. Η ομάδα πάει καλά. Είναι τρίτη στο πρωτάθλημα και έχει ήδη προκριθεί στον τελικό του κυπέλλου ερασιτεχνών Φλώρινας. Αργότερα στο καφενείο έμαθα πως κέρδισε και τον Αρη Παπαγιάννη με 5 – 0 και αναρριχήθηκε ακόμη περισσότερο στη βαθμολογία. Στα τραπεζάκια του καφενείουτα μικρά παιδιά της ομάδας, όλα τους γύρω στα 17, έπιναν χυμό κι έτρωγαν «γλώσσα» βλέποντας το ΑΕΚ – Ολυμπιακός στη NOVA. Ολοι έκαναν υπολογισμούς… Αν κερδίζαμε εκεί, αν έχαναν οι αντίπαλοι, αν ο διαιτητής είχε δώσει εκείνο το πέναλτι…. Δεν είχα κουράγιο να τους ρωτήσω για το ορυχείο. Κατάλαβα πως έχουν παραδοθεί άνευ όρων στον εργολάβο που βγάζει το κάρβουνο από τα σπλάχνα του χωριού για να το στείλει με φορτηγά να καεί στην υψικάμινο του εργοστασίου παραγωγής ρεύματος. Οι εργασίες έχουν περικυκλώσει τους τρεις οικισμούς του χωριού με απώτερο στόχο να φτάσουν στις κατοικημένες περιοχές. Πού θα πάει λοιπόν, θα αναγκαστούν οι κάτοικοι να παραδώσουν τις ιδιοκτησίες τους για ένα μικρό ποσό. Αλλωστε, τι να κάνουν πλέον εκεί; Η ρύπανση της ατμόσφαιρας αυξάνεται, τα φορτηγά γεμάτα με κάρβουνο περνούν μέσα από το χωριό σηκώνοντας σκόνη και βρωμίζοντας τις αυλές, ο θόρυβος σε μία από τις πιο ήσυχες περιοχές της Ελλάδας σε ξεκουφαίνει.
Την τελευταία δεκαετία μαθαίνεις για θανάτους από καρκίνο, ειδήσεις ανήκουστες σε παλαιότερες εποχές. Τις προάλλες πέθανε ένας κύριος 66 ετών, «κατάνεος», που λέει και ο πεθερός μου, συνηθισμένος να βλέπει τους παππούδες του χωριού να φεύγουν σε βαθιά γεράματα. Μπα… Κανείς δεν είχε κουράγιο να μιλήσει γι’ αυτά. Η ομάδα της Αχλάδας είναι μια παρηγοριά… με χορηγό στη φανέλα την εταιρία που βγάζει το κάρβουνο και θέλει να διώξει όλο το χωριό για να συνεχίσει το κερδοφόρο έργο της. Στην Ελλάδα έχουμε κι αυτά τα παράδοξα: Οι κρατικές επιχειρήσεις που παράγουν ένα αγαθό «μπαίνουν μέσα». Οι ιδιώτες που συνεργάζονται μ’ αυτές πλουτίζουν. Η ΔΕΗ είναι ζημιογόνα. Το να βγάζεις κάρβουνο, που στο κάτω – κάτω αποτελεί περιουσία όλης της χώρας, είναι μια σίγουρη επένδυση. Είναι η στιγμή που η ΑΕΚ βάζει γκολ και κερδίζει τον Ολυμπιακό. Ευτυχώς, γιατί παραλίγο να βρούμε χρόνο να πούμε για το χωράφι μας στον Σκοπό που έχει ήδη περικυκλωθεί από το εργοτάξιο…
Σαββατοκύριακο στο χωριό λοιπόν. Με πιπεριές Φλωρίνης και ρύζι στο ταψί της ξυλόσομπας. Με πρέφα και ξερή στο καφενείο. Με μια σακούλα πατάτες για την επιστροφή. Πάντα τους θαύμαζα τους ανθρώπους της επαρχίας. Ο χρόνος μετρά αλλιώς στην καθημερινότητά τους. Ξέρουν ότι έχουν να κάνουν τρία συγκεκριμένα πράγματα όλη μέρα και μόλις τα τελειώνουν πηγαίνουν να ξεκουραστούν. Εχουν λίγα λεφτά, το ξέρουν και οι ίδιοι, ωστόσο δεν χρειάζονται περισσότερα. Αν τα χρειαστούν θα κατέβουν στη Θεσσαλονίκη για να απογοητευτούν και να επιστρέψουν πίσω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου