«Χαίρε φτώχεια και φτώχεια της φωνής»

 

Είναι άνθρωποι σαν κι εμάς. Ζούνε σε πολυκατοικίες, έχουν παιδιά και αυτοκίνητο, λαμβάνουν λογαριασμούς από ΔΕΚΟ, κατέχουν κινητά τηλέφωνα κι είχαν για χρόνια σύνδεση NOVA… Μικρομεσαίοι με ψυχολογία μεσαίας τάξης. Καλομαθημένοι στην μαζική κατανάλωση, εθισμένοι στην τηλεοπτική διαφήμιση, χαλαροί με την αγοραστική νοοτροπία των παιδιών τους, ανώριμοι μπροστά σε διλήμματα οικονομικών ανοιγμάτων. Δεν έχει νόημα να ψάξεις τι έφταιξε και «την πάτησαν». Ισως δεν «ψάχτηκαν» αρκετά, ίσως δεν είχαν καλούς φίλους να τους συμβουλέψουν, ίσως οι γονείς τους να ήταν ακόμη χειρότεροι, ίσως απλά να είναι αδύναμοι χαρακτήρες και να χρειάζονται ψυχιατρική υποστήριξη. Το θέμα είναι ότι η οικονομική κρίση τους βρήκε εκτεθειμένους και τους χτύπησε. Μας χτύπησε. Εχασαν (χάσαμε) τις δουλειές τους. Μειώθηκαν δραματικά τα εισοδήματά τους. Αλλαξε σε μία νύχτα, άντε σε δύο μήνες όλη η ζωή τους. Αλλαξαν αυτά που μπορούν να κάνουν, χωρίς να αλλάξει αυτό που επιμένουν να θέλουν. Εγιναν δυστυχισμένοι χωρίς ποτέ να υπάρξουν ευτυχισμένοι, παρά την άνετη ζωή που, χωρίς να δικαιούνται, έκαναν νωρίτερα.

Σήμερα τους βρίσκεις στα Καρφούρ να ανοίγουν συσκευασίες και να τρώνε εντός του καταστήματος. Να ρισκάρουν να κλέψουν, να βάζουν τα παιδιά τους να κάνουν την «αταξία» για να μπορούν να τα μαλώσουν αν συλληφθούν. Δεν κάνω πλάκα, ούτε αναφέρομαι σε κάποιο μεμονωμένο γεγονός. Φίλος μού έλεγε χτες ότι στα μεγάλα σούπερ – μάρκετ δεν προλαβαίνουν να συλλαμβάνουν κλέφτες και στο τέλος της βάρδιας βρίσκουν άπειρες συσκευασίες τροφίμων ανοιγμένες. Αυτά που έκαναν οι Αλβανοί πριν 15 χρόνια τα κάνουν τώρα όλοι χωρίς συστολή ή με μεγάλη ντροπή που όμως δεν μπορεί να εμποδίσει την ακόμη μεγαλύτερη ανάγκη για το στοιχειώδες: λίγο φαγητό από την τεράστια αποθήκη του Καρφούρ, του Μαρινόπουλου, του Αρβανιτίδη…

Ε, λοιπόν οι φτωχοί του 2010 είναι φιγούρες τραγικότερες από αυτούς του 1960. Μισός αιώνας απόσταση και η σύγκριση με κάνει να πιστεύω πως οι γονείς μας ήταν τυχεροί στην ατυχία τους και αντιμετώπισαν πιο έτοιμοι, πιο συνειδητοποιημένοι και πιο δυνατοί την μεγάλη φτώχια που τους έφεραν τα χρόνια μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Χαλυβδωμένοι από τον κίνδυνο του θανάτου είδαν το «μετά» σαν ένα δώρο. Είχαν μάθει στο τίποτα και τους ήταν αρκετά τα λίγα. Είχαν την υγειά τους που ο πόλεμος αμφισβήτησε. Είχαν την ηρεμία που ο εμφύλιος διατάραξε. Είχαν υπομονή γιατί αυτό διδάχτηκαν από τους γονείς τους κι από την ίδια τη ζωή που έζησαν ή τους διηγήθηκαν.

Σήμερα οι «φτωχοί» είναι στην κοσμάρα τους. Αμφιβάλω αν έχουν συνειδητοποιήσει την κατάστασή τους. Αν την έχουν αποδεχτεί για να αρχίσουν μετά να προσπαθούν να την αλλάξουν. Είναι αυτό που περιέγραφε χτες ο γιατρός μου ο Γιώργος Κ.: αδύναμοι οργανισμοί που συνήθισαν με το παραμικρό να παίρνουν φάρμακα κι όταν εξαπλώθηκε ένας επικίνδυνος ιός, έπεσαν σαν τα κοτόπουλα ανήμποροι να τον αντιμετωπίσουν. Δεν στεναχωριέμαι για όλους. Υπάρχουν σίγουρα και περιπτώσεις πραγματικά άτυχες και ιδιαίτερες, ειδικά όταν πρόκειται για γέρους, μικρά παιδιά, άτομα με ειδικές ανάγκες, αλλά στη μεγάλη τους πλειοψηφία οι «νεόπτωχοι» της γενιάς μας το ήθελαν το μάθημά τους. Σκληρό μεν, δίκαιο δε. Δεν τους φοβάμαι. Θα την βρουν την άκρη. Δύσκολα αλλά θα την βρουν. Την υγειά τους μόνο να ‘χουνε και τα μυαλά τους στη θέση τους. Διότι αν και μέσα σ’ αυτήν την τεράστια κρίση δεν καταφέρουν να μάθουν από τα λάθη τους, αν η ήττα τους δεν τους κάνει να ανασυνταχθούν και «να ξαναζήσουν σε άλλες φόρμες τα ίδια λάθη», που έλεγε και ο Χατζιδάκις, τότε είναι άξιοι της μοίρας τους. Και όχι του μισθού τους.

 υ.γ.: αφιερωμένο σε όλους μας, το ποίημα του Κώστα Τριπολίτη που μελοποίησε ο Θάνος Μικρούτσικος και ερμήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας

Άκουσα τα λόγια της βροχής
ήσυχα βαριά προσεχτικά
πάνω στους τσίγκους

Στον καταυλισμό που αντηχεί
μελαγχολικά υπνωτικά
φέρνουν ιλίγγους

Χαίρε φτώχεια και φτώχεια της φωνής
και φτώχεια στις παράγκες χαίρετε!
εκ των πραγμάτων αφανείς παράγωγα της μηχανής
που έχει ανάγκη από τραγούδια με ανάγκες
χαίρετε!

Έφτασα στο τέλος των σκοπών
μίζερη στεγνή λογιστική
με fax και bonus

Ζώντας διαμέσου των σιωπών
δάκρυα με θλίψη αυθεντική
στους βλεννογόνους

Χαίρε φτώχεια και φτώχεια της φωνής
και φτώχεια στις παράγκες χαίρετε!
εκ των πραγμάτων αφανείς παράγωγα της μηχανής
που έχει ανάγκη από τραγούδια με ανάγκες
χαίρετε!